Skóra jest największym organem naszego ciała, pełniącym kluczową rolę w ochronie przed czynnikami zewnętrznymi, regulacji temperatury i odbieraniu bodźców. To nie tylko bariera fizyczna, ale również organ, który odzwierciedla stan naszego zdrowia. Zmiany skórne, nawet te drobne i na pozór niegroźne, mogą być sygnałem poważniejszych problemów zdrowotnych. Czasem są to jedynie drobne defekty estetyczne, innym razem mogą wskazywać na początek poważnej choroby, takiej jak nowotwór skóry.

Statystyki dotyczące chorób skóry

Statystyki pokazują, że choroby skóry są jednymi z najczęściej występujących schorzeń. Na całym świecie dotykają one setki milionów ludzi. W Polsce dane wskazują, że blisko 20% społeczeństwa ma zdiagnozowane różne formy problemów dermatologicznych. Czerniak, jeden z najbardziej niebezpiecznych nowotworów skóry, jest odpowiedzialny za około 75% zgonów związanych z nowotworami skóry. Jednocześnie jednak, wcześnie wykryty jest uleczalny w niemal 100% przypadków.

Celem tego artykułu jest zwiększenie świadomości na temat zmian skórnych, które powinny wzbudzić niepokój i skłonić do konsultacji z dermatologiem. Dowiesz się, jakie zmiany są naturalne i łagodne, a które mogą być sygnałem poważniejszego problemu. Zrozumienie, jak rozpoznać te sygnały, pomoże Ci wcześnie zidentyfikować potencjalnie niebezpieczne zmiany i podjąć odpowiednie kroki. Warto pamiętać, że regularne monitorowanie stanu skóry może być kluczowe dla wczesnego wykrycia i skutecznego leczenia wielu chorób, w tym nowotworów.

Podstawy anatomii i funkcji skóry

Budowa skóry

Skóra jest złożonym organem, który składa się z kilku warstw, z których każda pełni specyficzne funkcje. Trzy główne warstwy skóry to:

• Naskórek (epiderma): To zewnętrzna warstwa skóry, która działa jak bariera ochronna przeciwko szkodliwym czynnikom zewnętrznym, takim jak bakterie, wirusy, zanieczyszczenia i promieniowanie UV. Naskórek regularnie się regeneruje, co cztery do sześciu tygodni, co pomaga utrzymać jego zdolności ochronne.
• Skóra właściwa (derma): Znajduje się pod naskórkiem i zawiera nerwy, gruczoły potowe, gruczoły łojowe, włosy i naczynia krwionośne. Ta warstwa odpowiada za wrażenia takie jak ból, dotyk i temperatura. Gruczoły łojowe produkują sebum, które naturalnie nawilża skórę i włosy.
• Tkanka podskórna (hipoderma): Jest to najgłębsza warstwa skóry, zawierająca głównie komórki tłuszczowe, które służą jako izolacja termiczna i mechaniczna ochrona dla ciała.

Funkcje skóry

Skóra pełni wiele niezbędnych funkcji, które są kluczowe dla ogólnego zdrowia i dobrego samopoczucia:

• Ochrona: Jako pierwsza linia obrony, skóra chroni nasze ciało przed mikroorganizmami, szkodliwymi substancjami i uszkodzeniami mechanicznymi.
• Sensoryka: Zawarte w skórze receptory sensoryczne umożliwiają odczuwanie bólu, dotyku, ciśnienia, ciepła i zimna.
• Termoregulacja: Skóra pomaga regulować temperaturę ciała poprzez pocenie się i rozszerzanie naczyń krwionośnych, co umożliwia chłodzenie ciała w gorących warunkach oraz skurcz naczyń, co pomaga zachować ciepło w chłodniejsze dni.
• Wydzielanie i ekskrecja: Skóra jest również organem wydzielniczym, usuwającym z organizmu produkty przemiany materii poprzez pot.
• Produkcja witaminy D: Pod wpływem światła słonecznego skóra produkuje witaminę D, która jest niezbędna dla zdrowia kości i układu odpornościowego.

Rozumienie tych podstawowych aspektów anatomii i funkcji skóry jest kluczowe dla dalszej analizy zmian skórnych, które mogą wskazywać na różnorodne problemy zdrowotne. W kolejnych rozdziałach omówimy, jakie zmiany skórne mogą być powodem do niepokoju i kiedy należy zasięgnąć porady dermatologa.

Typowe zmiany skórne

Łagodne zmiany

Rozpoznawanie typowych, niepokojących zmian skórnych jest ważnym elementem dbania o zdrowie. Wiele z tych zmian jest łagodnych i nie wymaga interwencji medycznej, jednak zawsze warto być świadomym ich charakteru i ewolucji.

Pieprzyki (nevi)

Pieprzyki są powszechne i zwykle niegroźne, występują jako małe, ciemne plamy na skórze, które mogą się pojawiać w różnych miejscach ciała. Choć większość z nich jest łagodna, ważne jest, aby obserwować ich kształt, rozmiar oraz kolor, ponieważ niektóre mogą przekształcić się w czerniaka.

Brodawki

Brodawki są spowodowane przez wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) i zwykle manifestują się jako niewielkie, twarde guzki na skórze. Często występują na dłoniach i stopach i zazwyczaj są bezbolesne.

Znamiona

Znamiona to naturalne formacje skórne, które mogą być obecne od urodzenia lub rozwinąć się w późniejszym okresie życia. Są to zwykle nieszkodliwe zmiany barwnikowe, ale podobnie jak w przypadku pieprzyków, zaleca się monitorowanie ich zmian.

Zmiany, które mogą występować w związku z chorobami

Nie wszystkie zmiany skórne są łagodne, a niektóre mogą wskazywać na istotne problemy zdrowotne.

Egzema

Jest to stan zapalny skóry, który objawia się swędzącymi, czerwonymi, a czasami pęcherzykowymi wysypkami. Egzema może być przewlekła lub mieć charakter okresowy, a jej przyczyny często wiążą się z alergiami, stresami lub genetyką.

Łuszczyca

To choroba autoimmunologiczna, która powoduje, że skóra regeneruje się szybciej niż zwykle, prowadząc do nagromadzenia czerwonych, łuszczących się plam. Łuszczyca jest przewlekła i może być związana z innymi problemami zdrowotnymi, takimi jak zapalenie stawów.

Infekcje skórne

Infekcje mogą być wywołane przez bakterie, wirusy, grzyby lub pasożyty. Objawy mogą obejmować zaczerwienienie, ból, obrzęk, a czasami gorączkę. Przykłady infekcji skórnych to impetigo, grzybica i opryszczka.

Większość zmian skórnych jest łagodna i nie stanowi poważnego zagrożenia dla zdrowia. Jednak zdolność do odróżnienia łagodnych zmian od tych, które mogą wymagać medycznej diagnozy, jest kluczowa. Obserwacja wszelkich zmian w wyglądzie, teksturze czy wielkości zmian skórnych jest istotna, by w odpowiednim czasie zgłosić się do specjalisty. W następnym rozdziale omówimy, które objawy zmian skórnych powinny szczególnie nas zaniepokoić i kiedy należy niezwłocznie skonsultować się z dermatologiem.

Niepokojące objawy zmian skórnych

Rozpoznanie, które zmiany skórne mogą wymagać natychmiastowej konsultacji z dermatologiem, jest kluczowe dla wczesnego diagnozowania i leczenia potencjalnych chorób. Istnieje kilka objawów, które powinny wzbudzić szczególną uwagę i skłonić do odwiedzenia specjalisty.

Zmiany koloru

Nagła zmiana koloru skóry, szczególnie pojawienie się ciemniejszych plam lub nierówny kolor może być sygnałem do niepokoju. Ważne jest, aby zwracać uwagę na:

• Nierównomierność koloru: Zmiany, które mają nierównomierny rozkład pigmentu lub wykazują różne odcienie brązu, czerni, błękitu, czerwieni, bieli lub różu.
• Ciemne plamy: Pojawienie się nowych ciemnych plam na skórze, szczególnie w miejscach narażonych na słońce, może być znakiem uszkodzeń słonecznych lub raka skóry.

Zmiany w strukturze

Każda zmiana tekstury skóry, taka jak twardnienie, łuszczenie się lub występowanie nierównych powierzchni, powinna zostać oceniona przez dermatologa. Objawy te mogą wskazywać na:

• Twardnienie skóry: Szczególnie jeśli jest ograniczone do jednego obszaru, może sugerować rozwijający się nowotwór.
• Łuszczenie się: Chociaż często jest to objaw łagodnych stanów, takich jak suchość skóry, może również wskazywać na łuszczycę, egzemę lub inne choroby skóry.

Zmiany w rozmiarze lub kształcie

Zmiany w wielkości, kształcie lub teksturze znamion lub pieprzyków są szczególnie niepokojące, gdyż mogą być wczesnymi sygnałami rozwoju czerniaka. Szukaj:

• Szybki wzrost: Każde znamie lub pieprzyk, które szybko rośnie lub zmienia swój kształt, powinno zostać jak najszybciej sprawdzone przez specjalistę.
• Asymetria: Jeśli połowy zmiany nie są symetryczne, to jest to potencjalny znak ostrzegawczy.
• Nieregularne brzegi: Rozmyte lub postrzępione krawędzie są bardziej typowe dla nowotworów skóry niż regularne, gładkie brzegi łagodnych zmian.

Dodatkowe objawy

Inne symptomy, które mogą towarzyszyć zmianom skórnych i które wymagają uwagi, to:

• Ból lub swędzenie: Zmiany skórne, które zaczynają boleć, swędzieć czy piec, szczególnie jeśli te objawy są trwałe i nie ustępują.
• Krwawienie lub wysięk: Znamiona lub inne zmiany skórne, które krwawią, sąsiadują z raną, która nie goi się, lub wydzielają nieklarowny płyn, mogą wskazywać na potrzebę biopsji lub innych badań diagnostycznych.

Wszelkie niepokojące zmiany skórne, zwłaszcza te wymienione powyżej, powinny być jak najszybciej ocenione przez dermatologa. Wczesne wykrycie i leczenie mogą znacząco zwiększyć skuteczność terapii i zmniejszyć ryzyko poważnych konsekwencji zdrowotnych. Zachęcamy do regularnego dokonywania samooceny skóry i niezwłocznego zgłaszania wszelkich niepokojących zmian.

Zmiany skórne związane z ekspozycją na słońce

Ekspozycja na promienie słoneczne jest jednym z głównych czynników ryzyka dla wielu rodzajów zmian skórnych, w tym raka skóry. Promieniowanie UV (ultrafioletowe) może uszkadzać DNA komórek skóry, prowadząc do mutacji i potencjalnego rozwoju nowotworów. W tym rozdziale omówimy, jakie zmiany skórne mogą być spowodowane przez słońce i jakie są ich potencjalne konsekwencje.

Wpływ UV na skórę

Promienie UV są zdolne do penetrowania skóry i uszkadzania zarówno jej zewnętrznych, jak i głębszych warstw. Długotrwała ekspozycja na słońce może prowadzić do różnych problemów skórnych, takich jak:

• Starzenie się skóry: Nadmierna ekspozycja na słońce przyspiesza procesy starzenia, co objawia się poprzez zmarszczki, utratę elastyczności oraz pojawienie się plam starczych.
• Uszkodzenie DNA komórek: Promieniowanie UV może powodować mutacje w DNA, które są pierwszym krokiem do rozwoju nowotworów skóry.
• Zapalenie skóry: Poparzenia słoneczne to najczęstsza forma uszkodzenia skóry spowodowanego przez słońce, które może w przyszłości zwiększać ryzyko rozwoju raka skóry.

Niebezpieczne zmiany spowodowane słońcem

Ekspozycja na słońce bez odpowiedniej ochrony może prowadzić do rozwoju kilku rodzajów raka skóry, w tym:

• Czerniak: Jest to najbardziej agresywny rodzaj raka skóry, który może szybko tworzyć przerzuty do innych części ciała. Charakteryzuje się pojawieniem się nowego znamienia lub zmianą istniejącego znamienia, zwłaszcza jeśli zmienia ono kolor, kształt lub rozmiar.
• Rak podstawnokomórkowy: Ten typ raka skóry rozwija się głównie na obszarach narażonych na słońce, takich jak głowa, szyja i ręce. Często manifestuje się jako perłowe lub woskowate guzki.
• Rak płaskonabłonkowy: Zazwyczaj rozwija się na skórze, która była często opalana lub poparzona, i może wystąpić jako zrogowaciały, łuszczący się naskórek, który może krwawić i nie goi się.

Ochrona przed szkodliwym działaniem słońca

Zmniejszenie ryzyka związanych z słońcem zmian skórnych wymaga stosowania odpowiednich środków ochrony:

• Stosowanie kremów z filtrem SPF 30 lub wyższym: Kremy te blokują większość szkodliwego promieniowania UV.
• Noszenie odzieży ochronnej: Kapelusze z szerokimi rondami, długie rękawy i spodnie mogą znacząco ograniczyć ekspozycję skóry na słońce.
• Unikanie słońca w godzinach szczytu: Promieniowanie UV jest najintensywniejsze między godzinami 10:00 a 16:00, więc najlepiej w tych godzinach pozostać w cieniu.

Zrozumienie wpływu słońca na skórę i świadome podejmowanie działań ochronnych jest kluczowe, aby unikać nie tylko krótkoterminowych, ale i długoterminowych problemów zdrowotnych. W kolejnym rozdziale dowiesz się, jak przeprowadzić samoocenę skóry, aby wykrywać potencjalnie niebezpieczne zmiany skórne na wczesnym etapie.

Samoocena i kiedy udać się do dermatologa

Regularne przeprowadzanie samooceny skóry jest kluczowym elementem wczesnego wykrywania niepokojących zmian skórnych. Ten rozdział zawiera wskazówki, jak prawidłowo przeprowadzić samoocenę oraz opisuje objawy, które powinny skłonić do szybkiej wizyty u specjalisty.

Jak przeprowadzić samoocenę skóry?

Samoocena skóry powinna być przeprowadzana regularnie, co najmniej raz w miesiącu, w dobrze oświetlonym pomieszczeniu. Oto kroki, które pomogą Ci dokładnie sprawdzić stan Twojej skóry:

Przygotowanie

• Znajdź jasne, dobrze oświetlone miejsce, najlepiej przy naturalnym świetle.
• Użyj dużego lustra, a do trudno dostępnych miejsc, jak plecy czy tył głowy, użyj lusterka ręcznego.
• Upewnij się, że całe ciało jest widoczne, w tym miejsca, które rzadko są narażone na światło słoneczne.

Przegląd

• Rozpocznij od głowy i powoli przesuwaj wzrok w dół, sprawdzając każdą część ciała, w tym uszy, szyję, ramiona, klatkę piersiową, brzuch, plecy, nogi i stopy.
• Zwróć uwagę na wszelkie nowe zmiany, takie jak znamiona, pieprzyki, guzki, plamy oraz zmiany na istniejących znamionach.

Na co zwracać szczególną uwagę

• Asymetria znamion, nieregularne brzegi, nierównomierna kolorystyka, średnica większa niż gumka od ołówka.
• Zmiany w wyglądzie, teksturze, kolorze, rozmiarze oraz wszelkie nowe objawy, takie jak krwawienie, swędzenie, ból.

Symptomy alarmowe

Następujące objawy wymagają niezwłocznej konsultacji z dermatologiem:

Zmiany w znamionach

• Każda szybka zmiana w kształcie, rozmiarze, kolorze lub teksturze znamienia jest powodem do niepokoju.

Pojawienie się nowych zmian

• Nowe guzki, plamy czy znamiona, szczególnie te o nietypowych kolorach lub nieregularnych kształtach.

Objawy towarzyszące

• Zmiany skórne, które zaczynają swędzieć, krwawić, wydzielać płyn lub wykazują inne niepokojące objawy, jak bolesność czy twarde guzki pod skórą.

Samoocena skóry jest prostym, ale efektywnym sposobem na wczesne wykrywanie potencjalnie niebezpiecznych zmian skórnych. Regularne przeprowadzanie tej czynności, w połączeniu z wiedzą o tym, które symptomy są alarmujące, może znacząco zwiększyć szanse na skuteczne leczenie i uniknięcie poważniejszych problemów zdrowotnych. Pamiętaj, że żaden przypadek niepewności co do stanu Twojej skóry nie powinien być lekceważony; zawsze warto skonsultować się z dermatologiem.

Diagnostyka i leczenie w dermatologii

Po zgłoszeniu się do dermatologa z powodu niepokojących zmian skórnych, pacjent przechodzi przez proces diagnostyczny, który może obejmować różne metody badawcze. Zrozumienie dostępnych metod diagnostycznych i leczenia jest kluczowe dla pacjentów, aby mogli świadomie podchodzić do swojego zdrowia. Ten rozdział omówi najczęściej stosowane techniki diagnostyczne oraz metody leczenia w dermatologii.

Metody diagnostyczne

Badanie kliniczne

Pierwszym krokiem jest zazwyczaj szczegółowe badanie skóry przez lekarza dermatologa, które obejmuje ocenę wszelkich zmian skórnych pod względem kształtu, rozmiaru, koloru i innych cech.

Dermoskopia

Dermoskopia jest techniką, która pozwala lekarzowi oglądać naskórek i część skóry właściwej z użyciem specjalnego przyrządu zwanego dermatoskopem. Pozwala to na dokładniejszą ocenę znamion i innych zmian skórnych, co jest szczególnie pomocne w wykrywaniu czerniaka.

Biopsja skóry

Jeśli dermatolog ma podejrzenia co do charakteru zmiany skórnej, może zdecydować o wykonaniu biopsji. Procedura ta polega na usunięciu fragmentu tkanki do dalszego badania histopatologicznego, co pozwala na dokładną diagnozę.

Badania laboratoryjne

W niektórych przypadkach mogą być konieczne dodatkowe badania krwi lub innych płynów organizmu, zwłaszcza gdy istnieje podejrzenie chorób zakaźnych lub autoimmunologicznych wpływających na stan skóry.

Standardy leczenia

Farmakoterapia

W zależności od diagnozy, leczenie może obejmować różne formy farmakoterapii:

• Maści i kremy sterydowe w przypadku stanów zapalnych jak egzema czy łuszczyca.
• Antybiotyki lub antygrzybiczne leki miejscowe bądź doustne w przypadku infekcji.
• Immunomodulatory lub biologiczne leki celowane w trudniejszych przypadkach chorób autoimmunologicznych i nowotworów skóry.

Terapie miejscowe

Oprócz leków, w leczeniu wielu chorób skóry stosuje się także różne metody miejscowe, takie jak:

• Krioterapia (leczenie zimnem) do usuwania brodawek i niektórych typów znamion.
• Terapia laserowa, która może być stosowana do usuwania zmian barwnikowych, blizn czy leczenia niektórych typów raka skóry.
• Fototerapia z wykorzystaniem światła UV do leczenia łuszczycy i innych przewlekłych chorób skórnych.

Chirurgiczne usunięcie zmian skórnych

W przypadku zdiagnozowania zmian nowotworowych, często konieczne jest ich chirurgiczne usunięcie. Zabieg ten jest zazwyczaj przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym i ma na celu całkowite usunięcie niebezpiecznych tkankówek.

Proces diagnostyczny w dermatologii umożliwia precyzyjne określenie natury zmian skórnych, co jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Różnorodność dostępnych terapii pozwala na indywidualne podejście do każdego przypadku, zwiększając szanse na powodzenie leczenia i poprawę jakości życia pacjenta. Ważne jest, aby pacjenci aktywnie uczestniczyli w procesie leczenia, zgłaszając wszelkie obawy i śledząc postępy terapii.

Zapobieganie chorobom skórnym

Zapobieganie jest kluczowym aspektem dbania o zdrowie skóry. Dzięki odpowiedniej profilaktyce, można znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia wielu chorób skórnych, w tym nowotworów. W tym rozdziale omówimy najlepsze praktyki zapobiegania chorobom skórnym oraz znaczenie wczesnej interwencji.

Dobre praktyki

Ochrona przed słońcem

Jednym z najważniejszych aspektów zapobiegania jest ochrona skóry przed nadmierną ekspozycją na słońce:

• Stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym o wysokim współczynniku SPF (30 lub wyżej) każdego dnia, niezależnie od pogody i pory roku.
• Noszenie ubrań chroniących przed słońcem, takich jak kapelusze z szerokimi rondami, okulary przeciwsłoneczne oraz odzież z długimi rękawami i nogawkami.
• Unikanie przebywania na słońcu w godzinach największego nasłonecznienia (między 10:00 a 16:00).

Prawidłowa pielęgnacja skóry

Regularna i odpowiednia pielęgnacja skóry pomaga utrzymać jej zdrowie i integralność:

• Nawilżanie skóry, szczególnie po kąpieli, pomaga utrzymać jej barierę ochronną.
• Delikatne mycie, unikanie gorącej wody i twardych mydeł, które mogą wysuszać skórę.
• Dieta bogata w antyoksydanty (owoce, warzywa, orzechy) i odpowiednia ilość wody każdego dnia, co wpływa na odpowiednie nawilżenie i zdrowie skóry.

Regularne badania dermatologiczne

Regularne wizyty u dermatologa mogą pomóc w wczesnym wykrywaniu niepokojących zmian skórnych:

• Dorosłe osoby powinny przeprowadzać kontrolne badania skóry przynajmniej raz w roku, szczególnie te z wysokim ryzykiem chorób skórnych.
• Osoby z rodzinną historią czerniaka lub innych chorób skórnych powinny konsultować się z dermatologiem w celu ustalenia częstotliwości badań.

Wczesna interwencja

Znaczenie wczesnego rozpoznawania

Wczesne wykrycie niepokojących zmian skórnych jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Wczesna diagnoza chorób takich jak czerniak może znacząco zwiększyć szanse na całkowite wyleczenie.

Edukacja i świadomość

Podnoszenie świadomości na temat czynników ryzyka i objawów chorób skórnych jest niezbędne:

• Edukacja na temat znaczenia samooceny skóry i regularnych badań dermatologicznych.
• Kampanie informacyjne i materiały edukacyjne dostarczane przez ośrodki zdrowia, szkoły i organizacje społeczne.

Zapobieganie chorobom skórnym wymaga integracji wielu działań, od ochrony przed słońcem po regularne badania skóry. Przyjęcie zdrowych nawyków pielęgnacyjnych, edukacja oraz wczesna interwencja mogą nie tylko zapobiegać chorobom skórnym, ale także zwiększać ogólną jakość życia i zdrowie. Pamiętaj, że zdrowa skóra zaczyna się od świadomych wyborów każdego dnia.

Zrozumienie, jak rozpoznawać i reagować na zmiany skórne, jest kluczowe dla utrzymania zdrowia i zapobiegania poważnym problemom zdrowotnym. Przez ten artykuł przeprowadziliśmy Cię przez różne aspekty zmian skórnych, które mogą wzbudzać niepokój, oraz wyjaśniliśmy, kiedy należy szukać porady dermatologicznej.

Przypomnienie najważniejszych informacji

Wczesna diagnoza i interwencja

• Niepokojące zmiany skórne, takie jak asymetria znamion, nieregularne brzegi, zmiana koloru, szybki wzrost, krwawienie, czy bolesność, wymagają natychmiastowej konsultacji z dermatologiem.
• Regularna samoocena skóry oraz profesjonalne badania dermatologiczne pomagają w wczesnym wykrywaniu problemów.

Ochrona i pielęgnacja skóry

• Ochrona przed słońcem, stosowanie kremów z filtrem SPF, noszenie odzieży chroniącej przed UV i unikanie słońca w godzinach szczytu są kluczowe dla zapobiegania uszkodzeniom skóry i nowotworom.
• Nawilżanie skóry, delikatne mycie oraz zdrowa dieta wspierają jej kondycję i ogólne zdrowie.

Edukacja i świadomość

• Wiedza o typach zmian skórnych i ich potencjalnym zagrożeniu jest niezbędna, by każdy mógł odpowiednio dbać o swoje zdrowie.
• Promowanie edukacji na temat zdrowia skóry i dostępnych metod leczenia oraz profilaktyki może zwiększyć świadomość społeczną i zmniejszyć występowanie zaawansowanych chorób skórnych.

Zdrowie skóry jest nie tylko kwestią estetyki, ale przede wszystkim zdrowia. Dlatego tak ważne jest, aby każdy z nas przykładał dużą wagę do obserwacji własnej skóry, stosowania się do zasad ochrony przed słońcem i regularnych wizyt u specjalisty. Pamiętaj, że dermatolog jest Twoim sojusznikiem w dążeniu do utrzymania zdrowej skóry. Nie ignoruj żadnych alarmujących sygnałów, które mogą świadczyć o potrzebie interwencji, i nigdy nie wahaj się zasięgnąć porady fachowca. Twoja skóra będzie Ci za to wdzięczna.